Sa pheil Ghaelach, is dlúthchuid den chluiche gluaiseacht agus spás a aimsiú. Tá sé tábhachtach gur féidir le himreoirí spás a aimsiú le go mbeidh siad ábalta pas a fháil agus taicil a sheachaint.

Réamhchleachtadh

Cuir roinnt liathróidí agus constaicí eile amhail cóin ar an urlár. Iarr ar na himreoirí bogadh thart ar an halla agus na constaicí a sheachaint. Taispeáin dóigheanna éagsúla a dtig leis na himreoirí a gcosa a bhogadh, mar shampla ó thaobh go taobh.

 Cluiche: Cuir Slacht ar an Mhonarcha Torthaí

Scaip pónaireáin a bhfuil ceithre dhath éagsúla orthu ar an urlár. Cuir ceithre bhuicéad nó thráidire (a bhfuil na dathanna céanna orthu agus atá ar na pónaireáin) sna ceithre choirnéal. Mínigh don ghrúpa gur oibrithe iad i monarcha torthaí agus go bhfuil dóigh le cur ar an áit. Mínigh gur bananaí na pónaireáin bhuí agus go bhfuil siad le cur isteach i mbuicéad na mbananaí/ sa bhuicéad bhuí srl. Ansin mínigh dóibh, nuair a shéidfidh tú an fheadóg go gcaithfidh na siad rith thart ar an halla agus toradh amháin a bhailiú san am agus é a chur sa bhuicéad cheart. Beidh an ghníomhaíocht thart nuair a bheidh an t-urlár glan.

Is scil thábhachtach é sa pheil Ghaelach a bheith in ann bogadh leis an liathróid agus a bheith ábalta í a phreabadh ar an pháirc nó ar an bhróg. Díríonn an rannán seo ar an scil a bhaineann le preabadh.

Réamhchleachtadh

Tabhair liathróid do gach imreoir agus marcáil amach limistéar dóibh. Mínigh do na himreoirí go gcaithfidh siad an liathróid a phreabadh gach uair a shéideann tú an fheadóg nó a thógfaidh tú cón in airde. Iarr ar na himreoirí an ghníomhaíocht seo a dhéanamh agus iad ag siúl, ag bogshodar, ag rith, ag bogadh ar gcúl srl.

 Cluiche: Pas Láimhe

Taispeáin do na himreoirí cad é atá i gceist le pas láimhe. Lig do na himreoirí tabhairt faoi seo ina mbeirteanna agus iad measartha cóngarach dá chéile. Déan dhá líne de na himreoirí agus iad ar aghaidh a chéile. Cuir amach cóin dhaite a léireoidh do na himreoirí cá háit ar chóir don dá líne a bheith nuair a thógfaidh tú dath in airde. Mar shampla, cuir cóin ghlasa níos cóngaraí dá chéile agus nuair a thógfaidh tú cón glas in airde, beidh na himreoirí i líne agus beidh na cóin ghlasa ar a dtaobh. Caithfidh na himreoirí pas láimhe a chleachtadh eatarthu féin agus iad ag bogadh níos cóngaraí dá chéile agus níos faide ar shiúl óna chéile ag brath ar dhath an chóin atá in airde agat.

Tá na himreoirí i ndiaidh a bheith ag cleachtadh na scileanna a bhaineann le bogadh leis an liathróid agus pas láimhe a dhéanamh. Anois tá siad réidh leis na scileanna sin a úsáid le chéile agus tabhairt faoi chluiche gan ach na scileanna sin a úsáid (ní dhéanfaidh siad an liathróid a phreabadh ar an bhróg ná a scaoileadh lena gcos).

 Cluiche: Cath Preabtha

Bíodh ceathrar imreoirí ar na foirne. Leag amach limistéar dronuilleogach agus cuir eangach sacair nó eangach peil Ghaelach nó clár dronuilleogach ag an dá thaobh. Mínigh do na himreoirí go gcaithfidh siad an liathróid a phreabadh gach ceithre choiscéim agus iad ag bogadh leis an liathróid. Taispeáin pas láimhe do na himreoirí agus mínigh gur seo an dóigh cheart le pasáil sa pheil Ghaelach (má tá deacrachtaí ag na himreoirí leis seo lig dóibh í a chaitheamh ag an tús). Beidh foireann amháin ag scóráil isteach in eangach amháin agus an fhoireann eile san eangach eile. Caithfidh na himreoirí bogadh agus an liathróid á preabadh acu agus í a phasáil chuig a gcomhimreoirí go dtí go mbainfidh siad an eangach/clár amach. Anseo, caithfidh siad pas láimhe a úsáid leis an liathróid a bhualadh in aghaidh an chláir nó isteach san eangach le scóráil.

Tá sé tábhachtach a bheith in ann bogadh leis an liathróid sa pheil Ghaelach agus an liathróid á preabadh ar an pháirc nó ar an bhróg agat. Díríonn an rannán seo ar an dá scil sin.

Réamhchleachtadh

Tá sé tábhachtach go dtuigfidh na himreoirí cad é atá i gceist le preabadh ar an bhróg. Taispeáin é do na himreoirí agus tabhair leideanna dóibh faoin dóigh cheart lena dhéanamh, mar shampla má chiceálann tú leis an chos dheas, úsáid an lámh dheas agus lig don liathróid titim ar do bhróg. Lig do na himreoirí an teicníc seo a chleachtadh i limistéar atá marcáilte.

 Cluiche: Feadóg nó Bualadh Bos

Taispeáin do na himreoirí an dóigh leis an liathróid a thógáil den talamh sa pheil Ghaelach. Tabhair liathróid do gach imreoir agus marcáil limistéar a mbeidh siad ag bogadh ann. Mínigh do na himreoirí go gcaithfidh siad an liathróid a phreabadh ar an talamh gach uair a shéidfidh tú an fheadóg agus an liathróid a phreabadh ar an bhróg gach uair a bhuailfidh tú bos. Nuair a scairtfidh tú amach ‘stop’ caithfidh na himreoirí an liathróid a chur ar an talamh. Nuair a scairtfidh tú ‘gabh’ caithfidh na himreoirí an liathróid a thógáil den talamh mar a thaispeáin tú dóibh agus leanúint ar aghaidh. Iarr ar na himreoirí an ghníomhaíocht seo a dhéanamh agus iad ag siúl, ag bogshodar, ag rith, ag bogadh ar gcúl srl.

Is gné thábhachtach den chluiche an liathróid a phasáil go cruinn chuig imreoir eile agus ansin an liathróid a chiceáil le cúilín nó le cúl a scóráil.

Réamhchleachtadh

Cuir na himreoirí ina mbeirteanna i limistéar mór atá marcáilte amach. Bíodh liathróid amháin idir gach beirt. Leag amach cóin dhaite a léireoidh do na himreoirí cá háit ar chóir dóibh a bheith nuair a thógfaidh tú dath in airde (mar a rinneadh in Eochairchéim 1 – An Liathróid a Láimhsiú). Nuair a scairtfidh tú amach ‘pas láimhe’ nó ‘cic’ caithfidh an t-imreoir an liathróid a phasáil chuig an duine eile.

 Cluiche: Pasáil agus Scaoileadh 2 v 2

Cur na himreoirí ina mbeirteanna. Iarr ar leathchuid acu a bheith ina n-ionsaitheoirí agus an leathchuid eile a bheith ina gcosantóirí. Caithfidh na hionsaitheoirí pasáil chuig a chéile (pas láimhe nó cic) agus a mbealach a dhéanamh i dtreo na heangaí, agus an liathróid a scaoileadh isteach san eangach nó a chiceáil thar an eangach le cúilín a scóráil. Tosóidh na cosantóirí san eangach agus bogfaidh siad amach agus iad ag iarraidh gan ligean don fhoireann eile scóráil.

Tá cleachtadh déanta ag na himreoirí ar bhogadh leis an liathróid, pasáil, scaoileadh agus taicleáil chomh maith. Anois, tá siad réidh le tabhairt faoi chluiche a imirt ina bhfoirne beaga.

 Cluiche: Peil Ghaelach

Bíodh triúr nó ceathrar imreoirí ar a mhéad ar gach foireann. Fágfaidh sin go mbeidh níos mó deiseanna ag na himreoirí baint don liathróid agus níos mó spáis acu sa limistéar. Beidh sé níos fusa acu chomh maith pas a phiocadh. Úsáid limistéar atá fóirsteanach ó thaobh méide de don pháirc peil Ghaelach, ag brath ar chumas an ghrúpa. Spreag na báireoirí le sealaíocht a dhéanamh ionas go mbeidh deis ag gach imreoir dul isteach sa chúl. Nuair a thosóidh an cluiche déan cinnte de go bhfuil na himreoirí ag úsáid pas láimhe nó a gcos leis an liathróid a phasáil. I gcás imreoirí a bhfuil deacrachtaí acu leis an liathróid a phreabadh ar an talamh nó ar an bhróg, níor mhiste ligean dóibh gan ach ceann amháin nó an ceann eile a dhéanamh go dtí go mbeidh siad níos muiníní. Is é an dála céanna é maidir le pasáil, má tá deacrachtaí ag imreoirí leis an phasáil, lig dóibh an liathróid a chaitheamh ar dtús. I gcás imreoirí atá níos cumasaí, cuir teorainn le líon na n-uaireanta a thig leo baint don liathróid sula mbíonn orthu í a phasáil. Déan cinnte de go bhfuil an t-am a shocraítear do gach leath oiriúnach d’aois agus do chumas na n-imreoirí.

Intreoir

Leis na scileanna atá de dhíth faoi choinne cluiche iomlán 15 an taobh a fhorbairt, tá sé tábhachtach go mbeidh oiread ama agus is féidir ag na himreoirí ar an liathróid. Sa pheil Ghaelach, bíonn deacrachtaí ag roinnt imreoirí ag an tús maidir leis na rialacha a bhaineann leis an liathróid a thógáil, a bheith ag bogadh leis an liathróid, agus an liathróid a phasáil. Bíonn sé ina chuidiú, in amanna, cuid de na rialacha a mhaolú nó a thabhairt isteach de réir a chéile. Ar an dóigh sin, beidh na himreoirí in ann muinín a fhorbairt agus níos mó ama a chaitheamh ar an liathróid.

Cuimsiú agus Inrochtaineacht

D’ainneoin gur mhaith linn gach dalta a bheith páirteach sa Chorpoideachas lena gcomhdhaltaí, ní i gcónaí a bhíonn sé seo indéanta maidir le leagan iomlán an spóirt a imirt.

Más amhlaidh go bhfuil míchumas coirp ar dhalta a fhágann nach dtig leo páirt a ghlacadh go sábháilte sa chluiche lena gcomhdhaltaí, ba chóir deis a thabhairt don dalta sin a bheith páirteach i ngníomhaíocht choirp de chineál éigin eile. Mar shampla, thiocfadh leis an mhúinteoir grúpaí a dhéanamh den rang agus ar an dóigh sin bheadh cuid de na daltaí ag cleachtadh na ndruileanna agus an chuid eile ag imirt an chluiche. Thiocfadh leis an ghrúpa ba lú cleachtadh a dhéanamh ar na scileanna atá de dhíth don spórt, nó do leagan den spórt do dhaoine faoi mhíchumas, leis an chuid eile den rang. D'oibreodh na grúpaí beaga seo ar a seal agus bheadh faill ag gach duine an spórt a imirt agus a gcuid scileanna a chleachtadh.

De rogha air sin, b’fhéidir gurbh fhearr le daltaí áirithe tabhairt faoi ghníomhaíocht choirp a bhfuil suim ar leith acu ann, mar shampla, cleachtadh a dhéanamh ar na druileanna a bhaineann le spórt a imríonn siad taobh amuigh den scoil.

 Tips

• Bíodh cúigear nó seisear imreoirí ar a mhéad ar na foirne le go mbeidh níos mó deiseanna acu baint don liathróid agus níos mó spáis acu sa limistéar. Ansin méadaigh méid na páirce agus líon na n-imreoirí ar gach foireann de réir a chéile.
• Úsáid limistéar atá fóirsteanach ó thaobh méide de don pháirc peil Ghaelach, ag brath ar chumas an ghrúpa.
• Spreag na báireoirí le sealaíocht a dhéanamh ionas go mbeidh deis ag gach duine a bheith sa chúl.
• Cuir teorainn le líon na n-uaireanta a thig le himreoirí áirithe teagmháil a dhéanamh leis an liathróid sula mbíonn orthu í a phasáil.
• Lig do na himreoirí níos mó coiscéimeanna a thabhairt sula ndéanfaidh tú taistil a fhógairt.
• Déan cinnte de go bhfuil an t-am a shocraítear do gach leath fóirsteanach d’aois agus do chumas na n-imreoirí.
• I gcás imreoirí a bhfuil deacrachtaí acu le gnéithe áirithe den chluiche fógair ‘sos’ agus taispeáin dóibh an dóigh lena ndéanamh.