Gach Spórt do Gach Duine
Iomáint / Camógaíocht
Eochairchéim 1
Bunleibhéal - Gluaiseacht
Tá sé tábhachtach go dtéann na himreoirí i dtáithí ar an chamán a choinneáil ina lámha agus go bhfuil siad in ann bogadh go saor agus é ina lámha acu. Díríonn an rannán seo ar na bunscileanna sin a fhorbairt.
Réamhchleachtadh
Taispeáin do na himreoirí an dóigh le camán a choinneáil ina lámha agus an dóigh le liathróid a bhogadh ar an talamh leis an chamán. Tabhair liathróid agus camán do gach imreoir. Lig do na himreoirí bogadh thart ar an limistéar agus an camán a úsáid leis an liathróid a bhogadh ar aghaidh. Spreag iad leis an liathróid a choinneáil gar dóibh.
Cluiche: Ionsaigh agus Cosain
Marcáil amach limistéar cearnógach le cóin. Tabhair liathróid agus camán do gach imreoir. Mínigh do na himreoirí go gcaithfidh siad an liathróid a bhogadh thart ar an limistéar leis an chamán. Agus seo á dhéanamh acu, caithfidh na himreoirí iarracht a dhéanamh liathróid imreora eile a bhualadh amach as an limistéar. Má dhéanann siad seo tá an t-imreoir sin amuigh. Mar sin, tá sé tábhachtach go ndéanann siad a liathróid féin a chosaint agus liathróid imreora eile a ionsaí san am chéanna, lena bualadh amach as an limistéar. Is é an buaiteoir an duine deiridh a bhfuil a liathróid sa limistéar.
Meánleibhéal - Pas Talaimh
Nuair a bhíonn an liathróid ar an talamh san iománaíocht/sa chamógaíocht, is féidir leis na himreoirí í a bhualadh feadh an talaimh lena phasáil chuig imreoir eile. Tá comhordú lámh is súl i gceist leis an scil seo.
Réamhchleachtadh
Cuir na himreoirí ina mbeirteanna. Bíodh camán an duine acu agus liathróid idir gach beirt. Cuir na himreoirí cóngarach go leor dá chéile ar dtús. Iarr orthu cleachtadh a dhéanamh ar an liathróid a bhualadh feadh an talaimh chuig a chéile. Más gá, thig leis na himreoirí an liathróid a stopadh lena gcamán ar dtús sula mbuaileann siad ar ais í.
Cluiche: Buail an Sprioc
Sa chluiche seo, forbrófar cumas na n-imreoirí an liathróid a phasáil go cruinn chuig comhimreoir. Leag amach spriocanna éagsúla do na himreoirí le díriú orthu. Mínigh do na himreoirí go bhfuil pointí difriúla ag dul leis na spriocanna difriúla, mar shampla, tá níos mó pointí ag dul do sprioc atá i bhfad ar shiúl. Ansin, lig do na himreoirí sealaíocht a dhéanamh ar na spriocanna a bhualadh le líon áirithe liathróidí. Is é an buaiteoir an t-imreoir is mó pointí.
Ardleibhéal - Cluiche ar Nós Haca
Tá na himreoirí i ndiaidh a bheith ag úsáid scileanna leis an liathróid a bhogadh agus a phasáil feadh an talaimh. Anois tá siad réidh leis na scileanna seo a úsáid le chéile agus tabhairt faoi chluiche a imirt gan ach na scileanna talaimh seo a úsáid.
Cluiche: Cluiche Haca
Bíodh ceathrar imreoirí ar gach foireann. Leag amach limistéar dronuilleogach agus cuir eangach peil Ghaelach nó sacair nó clár dronuilleogach ag an dá thaobh. Mínigh do na himreoirí gur leis an chamán amháin a bhogtar an liathróid. Is é an aidhm atá leis an chluiche an liathróid a phasáil chuig comhimreoir agus bogadh i dtreo chúl na foirne eile. Nuair atá an t-imreoir gar go leor don chúl, is féidir leo buille talaimh a dhéanamh agus tabhairt faoi phointe a scóráil dá bhfoireann. Beidh foireann amháin ag scóráil isteach in eangach amháin agus an fhoireann eile san eangach eile.
Eochairchéim 2
Bunleibhéal - An Sliotar a Iompar
San iomáint/sa chamógaíocht, tá sé riachtanach go mbeidh an t-imreoir in ann an sliotar a choinneáil cothrom ar an chamán lena iompar. Díríonn an rannán seo ar an scil sin a fhorbairt.
Réamhchleachtadh
Tabhair camán agus liathróid do gach imreoir. Taispeáin dóibh an dóigh leis an chamán a choinneáil ina lámha agus an dóigh leis an liathróid a choinneáil cothrom ar an chamán. Iarr ar na himreoirí tabhairt faoin liathróid a choinneáil cothrom ar an chamán agus iad ina seasamh go socair, ansin iarr orthu é a dhéanamh agus iad ag siúl, ag rith srl.
Cluiche: Glan an Mhonarcha Thocsaineach (le Camán)
Scaip liathróidí beaga a bhfuil dathanna éagsúla orthu ar fud an limistéir. Cuir buicéid (atá ar aon dath leis na liathróidí) i gcoirnéil an limistéir. Tabhair camán do gach imreoir. Mínigh don ghrúpa gur oibrithe iad sa mhonarcha thocsaineach agus go gcaithfidh siad a fháil réitithe den dramhaíl thocsaineach, ach nach bhfuil cead acu baint den dramhaíl. Mar sin, caithfidh siad na camáin a úsáid leis an dramhaíl a iompar. Ansin mínigh, nuair a shéidfidh tú an fheadóg, go gcaithfidh siad rith thart ar an limistéar agus na liathróidí a bhailiú agus iad a chur sa bhuicéad cheart. Beidh an ghníomhaíocht thart nuair a bheidh an t-urlár glan. Má tá na himreoirí ábalta dó, thiocfadh leat a thaispeáint dóibh an dóigh leis an liathróid a thógáil agus ardú ‘uait’ in úsáid.
Meánleibhéal - Bualadh agus Ceapadh
Le pas a dhéanamh as na lámha san iomáint/sa chamógaíocht, nó leis an liathróid a bhualadh i dtreo an chúil, tá sé tábhachtach gur féidir leis na himreoirí an liathróid a bhualadh go cruinn san aer óna lámha.
Réamhchleachtadh
Taispeáin do na himreoirí an dóigh le liathróid a bhualadh d’eitleog trí ligean di titim san aer agus ansin í a bhualadh. Tabhair neart deiseanna do na himreoirí an scil seo a fhorbairt. Lig do na himreoirí a bheith ag obair ina mbeirteanna agus cleachtadh a dhéanamh ar an liathróid a bhualadh chuig a chéile agus iarr orthu an liathróid a cheapadh fosta.
Cluiche: Pointe a Cheapadh
Déan dhá fhoireann de na himreoirí. Mínigh do na himreoirí más mian leo pointe a ghnóthú go gcaithfidh siad an liathróid a phasáil san aer chuig comhimreoir. Má cheapann a gcomhimreoir an liathróid d’aon iarraidh amháin gan ligean di titim go talamh sin pointe. Níl cead ag foireann amháin an fhoireann eile a thaicleáil – níl cead acu ach liathróid san aer nó liathróid a thiteann go talamh a idircheapadh. I ndiaidh fad áirithe ama, is í an fhoireann is mó pointí a bhainfidh. (Má tá na himreoirí ábalta dó, is féidir an pas láimhe a thaispeáint agus é a thabhairt isteach sa chluiche chomh maith.)
Ardleibhéal - Game
Anois, tá na bunscileanna ag na himreoirí le cluiche iomána simplithe a imirt.
Cluiche
Bíodh cúigear nó seisear imreoirí ar gach foireann. Fágfaidh sin go mbeidh níos mó deiseanna ag na himreoirí rith leis an liathróid agus níos mó deiseanna acu an liathróid a phasáil agus a cheapadh. Úsáid limistéar atá fóirsteanach ó thaobh méide de don pháirc iomána/camógaíochta, ag brath ar chumas an ghrúpa. Spreag na báireoirí le sealaíocht a dhéanamh ionas go mbeidh seal ag gach duine sa chúl. Nuair a thosaíonn an cluiche, déan cinnte de go spreagtar na himreoirí leis an liathróid a thógáil láithreach agus déan cinnte de nach ar an talamh amháin a bhogann siad an liathróid. Má tá deacrachtaí ag imreoirí áirithe bogadh leis an liathróid ar an chamán, lig dóibh bogadh gan taicleáil á déanamh orthu (ach caithfidh siad pasáil i ndiaidh fad ama áirithe). Tá an rud céanna i gceist maidir le pasáil, má tá deacrachtaí pasála ag imreoirí, spreag iad le ligean don liathróid titim agus í a bhualadh ar an talamh. Má tá roinnt imreoirí níos cumasaí ann, cuir teorainn leis an fhad a thig leo taisteal sula gcaithfidh siad an liathróid a phasáil agus a scaoileadh. Déan cinnte de go bhfuil an t-am a shocraítear do gach leath fóirsteanach d’aois agus do chumas na n-imreoirí. Mínigh go bhfaighidh siad trí phointe má fhaigheann siad cúl agus pointe amháin má théann an liathróid thar an trasnán.
Eochairchéim 3
Forbairt Cluiche
Intreoir
Is spórt casta deacair ag imreoirí óga í an iomáint/an chamógaíocht. Tá cothromaíocht mhaith agus chomhordú maith lámh is súl de dhíth don spórt. Níor chóir d’imreoir cluiche iomlán 15 an taobh a imirt go dtí go mbeidh siad ar a gcompord leis an chuid is mó de na gnéithe sa chluiche. Is fearr cluichí níos lú in amanna mar go mbíonn níos mó deiseanna ag na himreoirí baint don liathróid agus bíonn níos mó ama acu a gcuid scileanna a chleachtadh.
Cuimsiú agus Inrochtaineacht
D’ainneoin gur mhaith linn gach dalta a bheith páirteach sa Chorpoideachas lena gcomhdhaltaí, ní i gcónaí a bhíonn sé seo indéanta maidir le leagan iomlán an spóirt a imirt.
Más amhlaidh go bhfuil míchumas coirp ar dhalta a fhágann nach dtig leo páirt a ghlacadh go sábháilte sa chluiche lena gcomhdhaltaí, ba chóir deis a thabhairt don dalta sin a bheith páirteach i ngníomhaíocht choirp de chineál éigin eile. Mar shampla, thiocfadh leis an mhúinteoir grúpaí a dhéanamh den rang agus ar an dóigh sin bheadh cuid de na daltaí ag cleachtadh na ndruileanna agus an chuid eile ag imirt an chluiche. Thiocfadh leis an ghrúpa ba lú cleachtadh a dhéanamh ar na scileanna atá de dhíth don spórt, nó do leagan den spórt do dhaoine faoi mhíchumas, leis an chuid eile den rang. D'oibreodh na grúpaí beaga seo ar a seal agus bheadh faill ag gach duine an spórt a imirt agus a gcuid scileanna a chleachtadh.
De rogha air sin, b’fhéidir gurbh fhearr le daltaí áirithe tabhairt faoi ghníomhaíocht choirp a bhfuil suim ar leith acu ann, mar shampla, cleachtadh a dhéanamh ar na druileanna a bhaineann le spórt a imríonn siad taobh amuigh den scoil.
Leideanna
- Déan foirne den ghrúpa ina mbeidh cúigear nó seisear imreoirí ar a mhéad. Fágfaidh sé sin go mbeidh níos mó deiseanna acu baint don liathróid níos mó spáis acu sa limistéar. Ansin, de réir a chéile, méadaigh méid na páirce agus líon na n-imreoirí ar gach foireann.
- Úsáid limistéar atá fóirsteanach ó thaobh méide de don pháirc Iomána/Chamógaíochta, ag brath ar chumas an ghrúpa.
- Spreag na báireoirí le sealaíocht a dhéanamh ionas go mbeidh seal ag gach duine sa chúl.
- Déan cinnte de go bhfuil an t-am a shocraítear do gach leath fóirsteanach d’aois agus do chumas na n-imreoirí.
- I gcás imreoirí a bhfuil deacrachtaí acu le gnéithe áirithe den chluiche fógair ‘sos’ agus taispeáin dóibh an dóigh lena ndéanamh.
- Maolaigh cuid de na rialacha agus lig do na himreoirí an liathróid a thógáil den talamh, an liathróid a chaitheamh srl go dtí go mbeidh níos mó taithí acu. Tabhair isteach na rialacha seo de réir a chéile, b’fhéidir.
- Déan cinnte de go bhfuil gach imreoir páirteach san imirt agus go bhfuil cóitseálaí ar an pháirc le cuidiú le himreoirí áirithe a bhfuil deacrachtaí acu gnéithe áirithe den chluiche a thuiscint.
- Déan cinnte de go bhfuil clogad ar gach imreoir agus go mbíonn na himreoirí cúramach agus duine eile á thaicleáil acu lena gcamán.
Bíodh Gach Duine Páirteach!
Ginearálta
- Aimsigh áit bhfuil dromchla cothrom crua ann.
- Déan cinnte de go bhfuil cóimheas cuí daoine fásta agus imreoirí ann le go mbeidh deis ag gach imreoir páirt a ghlacadh.
- Roinn imreoirí a bhfuil deacrachtaí acu go cothrom idir na foirne.
- Cuir i gcuimhne do na himreoirí nach ionann leibhéal cumais gach duine sa chluiche agus go bhfuil sé tábhachtach gan a bheith ag bualadh in aghaidh a chéile.
- Bíodh níos mó ama ag daoine a úsáideann cathaoir rothaí nó ag daoine a bhfuil lagú orthu nó deacracht acu.
- Déan cinnte de nach ndéanann ach imreoirí cuí taicleáil¬ agus bíodh riail ann nach dtig leis na daoine eile greim a choinneáil ar an liathróid ach ar feadh achar áirithe ama.
- Déan cinnte de go mbíonn gach duine páirteach trí riail a thabhairt isteach go gcaithfidh gach duine baint don liathróid sular féidir scóráil.
Míchumas Coirp
- Bain úsáid as spás níos lú d’imreoirí a bhfuil deacrachtaí luaile acu.
- Ísligh an trasnán mas gá.
- Bíodh crann níos giorra agus bos níos leithne ar an chamán le go mbíonn sé níos fusa an liathróid a smachtú.
- Úsáid liathróid níos lú nó níos boige ná sliotar
- Tabhair cead do dhaoine a úsáideann cathaoir rothaí:
- páirt a ghlacadh trí liathróid a cheapadh agus a chaitheamh;
- an liathróid a thógáil agus a iompar achar áirithe roimh phasáil chuig comhimreoir;
- an liathróid a chaitheamh seachas í a bhualadh leis an chamán.
- Seans go mbeadh liathróid níos mó de dhíth má bhíonn roinnt daoine a úsáideann cathaoir rothaí ag imirt.
Lagú Éisteachta nó Bodhar
- Úsáid teanga chomharthaíochta a thuigeann an t-imreoir lena léiriú cad é atá le déanamh.
- Úsáid comhartha amhairc lena léiriú go bhfuil an cluiche tosaithe nó stoptha, m.sh. bratach nó comhartha ‘am amuigh’.
Lagú Radhairc nó Dall
- Úsáid liathróid a bhfuil dathanna geala uirthi agus a sheasann amach ón dromchla imeartha.
- Bíodh na dathanna atá ar na bibí i gcodarsnacht le chéile.
- Déan cinnte de go bhfuil dathanna geala ar an trealamh atá in úsáid le himeall na páirce a mharcáil agus go bhfuil siad i gcodarsnacht leis an dromchla féin.
- Úsáid liathróid inchloiste (a dhéanann fuaim) d’imreoirí a bhfuil lagú radhairc tromchúiseach orthu.
- Bíodh crann níos giorra agus bos níos leithne ar an chamán le go mbíonn sé níos fusa an liathróid a smachtú.
- Lig do dhuine fásta nó d'imreoir a bhfuil radharc na súl acu an t-imreoir a threorú thart ar an chúirt agus iad ag tabhairt treoracha nó ag cur láimhe ar a ngualainn.